hoofdstuk IV

machines en werktuigen
voor het poten van aardappelen

Inleiding

In vele gevallen zal er bij het klaarmaken van de grond al rekening moeten worden gehouden met het feit dat deze aardappelen op de een of andere wijze machinaal zullen worden gerooid. De grond moet nl. zo goed mogelijk worden klaargemaakt, waarbij zo weinig mogelijk kluiten worden gevormd. Ook bij het verder opruggen van de aardappelen zal men er steeds naar moeten streven om geen kluiten in de rug te krijgen.
Aardappelen worden in ons land verbouwd op alle mogelijke verschillende grondsoorten, van de lichte zandgronden tot de zwaardere kleigronden toe. Het is voor de hand liggend, dat de voorjaarsgrondbewerking op deze gronden verschillend zal moeten zijn om een zo goed mogelijk pootbed te verkrijgen.
Aardappelen poten is het leggen van aardappelen in een geul, of in tevoren gemaakte kuiltjes, in de grond en het daarna weer toedekken van de aardappelen met grond. Machines die dit werk kunnen doen, moeten dan ook het handwerk zo dicht mogelijk benaderen. Ook met de machine wordt tevoren in de losgemaakte grond een geultje gemaakt. De aardappelen worden dan al of niet mechanisch op regelmatige afstanden in deze geul gelegd, waarna deze geul weer wordt dichtgeploegd. Om het met de hand poten zo goed mogelijk te benaderen zal een aardappelpootmachine aan bepaalde eisen moeten voldoen, en wel:
De aardappelen moeten alle op gelijke, instelbare, diepte kunnen worden gepoot; bij voorgekiemde aardappelen het liefst met de kiemen naar boven. Een gelijke pootdiepte is tegenwoordig vooral noodzakelijk om later bij het rooien overal even diep zittende aardappelen te hebben. Nieuwe aardappelen groeien nl. niet dieper dan de moederknol.
De afstand van de aardappelen in de rij moet zoveel mogelijk gelijk zijn. Een onregelmatige stand zal bij de keuring van aardappelen voor pootgoed moeilijkheden kunnen opleveren.

.

Bij meerrijige machines zal ook de onderlinge rijenafstand gelijk moeten zijn. Ook de aansluitrijen moeten dan dezelfde afstand hebben.
Voorgekiemde aardappelen zullen met de pootmachine niet, of althans zo weinig mogelijk mogen worden beschadigd.
De pootmachine zal geschikt moeten zijn om daarmee alle gangbare potermaten te kunnen poten. De meest voorkomende maten zijn: 28-35 mm en 35-45 mm. Bij uitzondering wordt ook nog wel 25-28 mm en 45-50 mm gepoot.
Aardappelpootmachines kunnen worden onderverdeeld in halfautomatische- en automatische pootmachines. Daarnaast komen nog geulentrekkers, plantgatenmakers en pootlorries voor.

§ 1 plantgatenmakers en geulentrekkers

De plantgatenmakers die in hoofdzaak op de lichtere gronden worden gebruikt, omdat men daarmee in vierkantsverband kon poten, worden meer en meer vervangen door automatische pootmachines, omdat deze laatste een grote arbeidsbesparing geven. Ook het poten in vooraf getrokken geulen komt steeds minder voor en wordt nog voornamelijk toegepast door pootgoedverbouwers met een betrekkelijk kleine oppervlakte aardappelen. Het aantal pootlorries is eveneens betrekkelijk gering en ook dit aantal neemt niet meer toe. Het machinaal poten van aardappelen geschiedt steeds meer met half- en volautomatische machines, omdat daarmee de meeste arbeid wordt bespaard. Bovendien heeft men geleerd het pootgoed zo te laten voorkiemen dat kiembeschadiging zoveel mogelijk wordt voorkomen.